Alpet e Shqiperise Gus 1, 2014 | Alpet Shqiptare, Parku Kombetar ThethAlpet e Shqiperise Një nga territoret më atraktive dhe më magjepse të trevave shqiptare me bukuri të shumta natyrore dhe pasuri të mëdha turistike, janë Alpet Shqiptare. Një nga territoret më atraktive dhe më magjepse të trevave shqiptare me bukuri të shumta natyrore dhe pasuri të mëdha turistike, janë Alpet shqiptare. Të përfaqësuara nga një reliev malor me kontraste të shumta, të përshkuara nga lugina lumenjsh me ujëra të kristalta, gryka dhe qafa malesh që të intrigojnë të vazhdosh më tej për të eksploruara natyrën, me një bimësi të pasur, Alpet shqiptare përfaqësojnë një perlë me vlera unikale për Shqipërinë madje edhe në botë. Alpet i përngjajnë një kupole me majën të lartë Jezerca 2694 m nga e cila dalin në formën e rrezeve vargjet malore me maja të mprehta dhe me shpate të thepisura. Nuk ka si të mos tërheqin vemendjen e vizitorëve format e shumta karstike, akullnajore, fluviale etj me një bukuri mistike ku natyra ka bërë kompromis me veten dhe me njeriun. Majat e maleve në këtë territor duket sikur arrijnë qiellin. Bukuria mahnitëse e tyre pasqyrohet në ujërat kthjellta të lumenjve si Shala, Valbona, Curraj, Cemi, Moraça, etj si dhe në liqenet akullnajore të tilla ato të Pejës, Jezercës, Dobërdolit, Sylbicës etj ofrojnë një qetësi përrallore dhe një nivel adrenaline e cila ndryshon në çdo moment që shijon bukuritë e shumta të kësaj hapësire. Male të tilla si Radohima, Maja Hekurave, maja e Arapit, maja e Shkelzenit, etj shërbejnë si pika triangulacioni, duke ofruar një panoramë të ndryshme e cila tundon shpirtin aventuror të cdo vizitori për të parë bukuritë natyrore përreth tyre. Kësaj oferte natyrore tepër të pasur e cila mund të shfrytëzohet për qëllime turistike i shtohet edhe larmia e florës dhe faunës. Kater katet e bimësisë dhe kushtet edafike sa të ngjashme aq edhe të ndryshme në këtë hapësirë ka kushtëzuar edhe ekzistencën e një sërë bimësh dhe kafshësh endemike të cilat paraqesin jo vetëm interes me karakter studimor por gjithashtu e pasurojnë dekoracion turistik të saj. Monumentet e shumta natyrore si kanioni i Shoshaj, i Valbonës, i Cemit, shpella e Dragobisë, e majës së Arapit, shpella e Rrathëve, shpella e Akullit, shpella e Haxhisë, shpella e Njerzëve të Lagur, burimi i Shoshaj, Valbonës, Okolit, Shtrazës, Kirit, Koprishtit, Vuklit etj ujëvara e Thethit, Grunasit, etj si dhe biomunumentet e shumta si ahishta e Gurra e Hasan Gashit, rrobulli në liqenin Ponarëve, bredhishta e Rragamit, pisha Flamur e qafës së Pejës, Habitati i Salamandrës, rrapi i Toplanës janë një tregues shumë domethënës për pasuritë e mëdha natyrore të kësaj zone në funksion të turizmit. Kësaj i shtohet ekzistenca e zonave të mbrojtura si Parku kombëtar i Thethit, Parku kombëtar i Valbonës, të cilat janë një garanci për jetëgjatësinë e këtyre bukurive natyrore jo vetëm në të tashmen por edhe në të ardhmen. Një potencial tjetër i çmuar i Alpeve shqiptare është pasuria kulturore, mikëpritja dhe bujaria e madhe banorëve të zonës. Disa nga zonat më të njohura turistike të Alpeve janë Thethi, Razma, Valbona, Vermoshi,etj. Këtu duhet shtuar edhe lugina e Drinit me bukuri epike, ku një udhëtim me traget nga Fierza për në Koman do të linte impresione të paharrueshme edhe për vizitorët më indiferent.
Gjeografia dhe gjeologjia Kor 18, 2014 | Parku Kombetar ThethThe Dinaric Alps are a chain of mountains in southeast Europe that stretch the length of the Adriatic coast and reach both their highest point (Mt Jezerca, 2692 m) and greatest width in northern Albania. No other part of the Balkans offers high mountain scenery of such distinctively rugged and forbidding beauty. The barren karst landscape is a regular feature since the rock here is predominantly limestone – indeed this is Europe’s largest region of karst topography. Thanks to its unique geomorphology and hydrology, the region has become the focus of important scientific karst research. Dolines (sinkholes), chasms, and karst caverns are found wherever water penetrates the rock. These barren, rocky wildernesses can provide unusual attractive itineraries for hikers; until now, however, they have brought little in the way of economic development to the indigenous population. The valley of Theth was formed by the ice movements, especially on the northern side. Theth has mountains that are up to 2570 meters over the sea level. This height is reached at the top of Radohima. The inhabited area of Theth is positioned 600 to 1000 meters over the sea level. Theth is linked to some other areas through some strips that are up to 1600 meters over the sea level. In the territory of Theth and around it are located 170 caves and semi caves, from which ten are internationally known. The most beautiful and the most important are the cave of Rrathëve and the cave of Harapi.
Parku Ballkanik i Paqes Kor 4, 2014 | Alpet Shqiptare, Parku Kombetar ThethA Balkans Peace Park Project is working towards the creation of a park extending across the borders of Albania, Montenegro, and Kosovo and has taken a lead in recent years in encouraging sustainable and ecologically sensitive tourism in and around Theth (for example by funding the marking of footpaths). The Balkan Peace Project is an international charity that aims to connect the adjoining areas of Kosovo, Montenegro, and Albania which all lie on the single mountain range of Bjeshkët e Nemuna, the Accursed Mountains. The Balkan Peace Project works with the local population to revitalize the village life in the Shala Valley through promoting environmental and biodiversity conservation, stimulating local employment and supporting sustainable visitor activities including hiking, biking, climbing, and caving. Antonia Young, a British citizen and President of The BPPP and Walter Todd, an American citizen are two people to thank for this project. These two foreign nationals have taken an interest in the nature of the village, the culture, and the architectural values of the houses in Theth more than any ministers of Culture and Tourism of Albania since 1990. They have arranged for the children of Theth to learn English through summer schools that are organized every year in Theth. Through these projects, the residents are presented in domestic and global tourism. Antonia Young has visited Theth, spending the whole month of July there in 2005. There she visited every family to explain the tourist opportunities to them. There are many organized tourist guides and university students studying nature. Todd has been to Theth as representative of the Peace Park Project. In the first year, Theth Summer School has run some very important projects. With the support of foreign donors he has led and invested in the construction of the bridge over the Grunas canyon, and the wooden roof of Kolajve mill. Todd has led the project during his year in Theth and has visited all the families of the village, offering a big help to the workers and residents. Supporting the development of a truly international cross border peace park on the borders of Albania, Kosovo, and Montenegro GTZ hopes the Balkan Peace Park will act as a symbol of peace and cooperation, will promote environmental conservation, will stimulate sustainable development, will promote eco-tourism. Personal contacts over a period of more than 15 years have been set with individuals, civil society, NGOs and local authorities, government officials, international bodies. The fantastic nature and landscapes offer great potential for people who want to explore pristine and undiscovered regions. To raise the attractiveness of the village and the accessibility of the surrounding nature GTZ supports the identification and labeling of walking tracks and climbing routes. Just recently several walking tracks and trails were identified and partly marked. A new map covering the region of Theth and Kelmend (Tamara, Vermosh) gives information about 18 hiking tracks or trails (eight in Theth, eight in Kelmend and two cross-regional tracks). A new walking guide provides detailed information including GPS data. BPPP aim is the development of mountain tourism in the border triangle of Albania Kosovo and Montenegro based on the experience of the increase of mountain tourism in Theth. The project will develop the basic infrastructure of tourism in these three countries. The population in mountain areas is the poorest of the three countries. Mountain tourism destinations of the Bjeshkët e Namuna, The Accursed Mountains, offer great touristic potential. Pristine nature, massive mountains that reach up to 2692 m of altitude, biological diversity, the traditional living style of residents still represent a treasure box waiting to be opened and explored. Because of the lack in the infrastructure the promotion of specific countries as warm and cozy destinations has limited potential. The promotion of the entire region will attract more tourists. The objective of BPPP is to improve the conditions for the development of the border triangle between Albania, Kosovo, and Montenegro as a single tourist destination. This will result in an increased income for the local population and the prevention of rural depopulation. The product of the relationship between border areas will be a central cross-border road for excursions, which is being created jointly. There are only two official border crossing points in the project area: a border point in the mountainous area between Montenegro and Kosovo and another between Montenegro and Albania. An official route between neighboring villages in the three countries in many cases runs 5 to 10 hours by car. The project will guarantee several crossing points for hiking in addition to the existing official border crossing points. This will increase the opportunities for crossing the borders along the mountains. Historical routes are possible links between communities. An example of these historical routes is the track Pec-Milesevski-Plav-Gusinje-Vusanje-Theth-Ragram-Valbona-Cerem-Doberdol-Koznar-Peja. The track can be traversed in 10 days, which fits with the average travel time of an international tourist. Some sites offer the possibility to rest, exploiting the opportunity for cultural tourism. It is possible to shorten or extend the route. In total it is 130 km, but with a difference of 650 m in altitude. A high level of the physical condition of the excursionist is required. Todd Walters & Antonia Young Another objective of the project is the introduction of European standards in tourism SMEs, improving the quality of tourism SMEs in the area, thus increasing competitive capacity. This change will be realized putting together the minimum European standards accessible and feasible for local participating actors. For the inclusion of the best practices and the implementation of the standards established, voluntary training seminars will follow. Creating a security concept in the mountains is another objective of the project. Ensuring the safety of hiking at the base of medical care and opportunities for mountain rescue teams are currently at a very initial phase. Accidents due to insufficient safety and the lack of rescue teams could damage significantly the image of the park. The security criteria can be implemented by experienced medical assistants. Local medical staff specialized in hiking and mountain accidents initially must be supported by experts from other mountainous areas of Europe in facing emergencies. The BPPP aims to the promotion of the area as a tourist destination, creating a brand, and introducing it to the international market. Theth already has become a magnet for European tourists. GTZ is considering how to develop the Albanian mountain adventure, financing home repairs, and the construction of tourist infrastructure in Valbona, at the other side of the Alps, enabling tourists to travel across the Alps to the Adriatic sea or in Kukës and in Kosovo. But the goal seems more to contemplate the development of winter sports. The area can turn into a tourist destination for skiing and other sports, but such plans must wait for some other time due to their costs.
Parku Kombëtar Theth Qer 22, 2014 | Alpet Shqiptare, Parku Kombetar ThethHistoria e Parkut Kombëtar Theth Me vendim të Këshillit të Ministrave, Nr. 96, datë 21.11.1966, zona malore e Thethit, me sipërfaqe 2630 ha, nga e cila 1680 ha pyje dhe pjesa tjetër kullota dhe sipërfaqe shkëmbore, shpallet “Park Kombëtar” dhe administrohet nga D.SH.P, Shkodër. Me vendim të Këshillit të Ministrave, Nr. 96, datë 21.11.1966, zona malore e Thethit, me sipërfaqe 2630 ha, nga e cila 1680 ha pyje dhe pjesa tjetër kullota dhe sipërfaqe shkëmbore, shpallet “Park Kombëtar” dhe administrohet nga Administrata e Zonave të Mbrojtura Shkodër. Mjedisi fizik dhe Pozita gjeografike. Parku Kombëtar i Thethit ndodhet në pjesën qëndrore të Alpeve të Shqipërisë, ndërmjet bllokut të Bjeshkëve të Nëmuna në perëndim dhe bllokut të Jezercës në lindje. Thethi është një qendër turistike-alpinistike më e rëndësishmja e zonës veriore, 70 km larg nga qyteti i Shkodrës. Ai bën pjesë në komunën e Shalës, të zonës së Dukagjinit. Parku kufizohet nga të gjitha anët me maja të larta shkëmbore të dy blloqeve më të sipërme, të cilat bien thikë në luginë dhe formojnë pamje të papërseritshme të tilla si: maja e Radohimës, (2570 m), Arapit (2217 m), Paplukës (2569 m), Alisë (2471 m),etj. Në lartësitë 750-800 metër, poshtë në luginë shtrihet fshati piktoresk i Thethit. Veçoritë gjeologjike: Thethi gjendet 172 kilometra larg Tiranës, nga të cilat, 148 kilometra janë të asfaltuara, ndërsa 24 kilometrat e fundit janë të paasfaltuara.Lugina e lartë e Thethit është një nga zonat më të veçanta të turizmit malor shqiptar, nga më të përmendurit edhe nga të huajt. Në zemër të alpeve veriore, mes shkëmbinjeve historikë, gjelbërimit verbues dhe burimeve të kristalta kjo luginë e rrallë figuron rreth 900 metra mbi nivelin e detit. Në park dallohen dy sektorë! Sektori i sipërm është shumë më tepër i thepisur, gjë që lidhet me përbërjen e tij prej gëlqerorësh masiv të dolomitizuar. Pikërisht ky dolomitizim kushtëzon zhvillimin intensiv të tjetërsimit fizik të tyre, në kushtet e veprimit të fuqishëm proçesiv, ngricave dhe dëborës, të cilat janë të pranishme në pjesën më të madhe të vitit dhe të ndryshimeve të shpeshta të temperaturës. Në këto kushte litologjike dhe klimatike, aty zhvillohet copëtimi i shkëmbit rrënjësor dhe rrëzime gravitacionale të materialeve copëzore. E gjithë kjo ka për pasojë formimin e majave dhe të kreshtave të thepisura dhe natyrisht, mungesën e plotë të bimësisë dhe të mbulesës së tokave. Sektori i poshtëm ka pjerrësi më të vogël, duke shënuar kështu një thyerje të dukshme të profilit të shpatit, një shkallë në këtë profil. Formimi i kësaj shkalle lidhet me ndryshimin e karakterit të gëlqerorëve, nga masiv në shtresorë, me shtresa shumë më të holla. Këta lloj gëlqerorësh janë më pak të dolomitizuar dhe më të tretshëm. Për pasojë, në krahasim me sektorin e sipërm, zvogëlohet pjerrësia e shpatit, por përsëri ajo mbetet më e madhe se e pjesës fundore, e përbërë nga terrigjen rreshpor, me pjerrësi shumë më të vogël. Është kjo arsyeja që në sektorin e poshtëm të kreshtave rrethuese, proçeset e rrëzimeve gravitacionale zhvillohen me intensitet shumë më të vogël. Ndërkohë, në këtë sektor edhe proçeset e tjera erozivo-denuduese kanë zhvillim më të vogël. Kjo ka bërë që në këtë sektor të shtohet gradualisht bimësia deri sa merr formën e pyjeve masive të ahut, halorëve dhe dushkut. Veçoritë e relievit. Parku shtrihet në luginën e lumit të Thethit. Shpatet malore kanë pjerrësi të madhe dhe të thyera me kënde16º-35º, por ka raste edhe të pakalueshme 45º-60º e deri në 90º. Lugina ka formën e një grope, e modeluar nga veprimtaria akullnajore. Lumi i Shalës ka formuar tarraca në dy anët e tij dhe një zallishtore. Veçoritë klimatike. Parku ka klimë të ashpër në dimër me rreshje dëbore që shkojnë nga 1.5 m në pjesët e ulta e deri në 3 m në pjesët e larta. Parku ka mesatarisht 2900-3000 mm rreshje shiu në vit. Temperaturat luhaten nga +20ºC deri +26ºC në qeshor dhe shkojnë deri në -14ºC deri -20ºC në dimër. Veçoritë hidrografike. Në Okol buron lumi i Thethit, i cili pasi bashkohet me përroin e Kapërres në fshtin Ndërlysë, formojnë lumin e Shalës, i cili derdhet në Drin. Lumi i Thethit është i kthjellët e i shkumëzuar, me prurje 1000-1300 l/sek e temperaturë mesatare të ujit 7ºC, dhe është i pasur me troftën e malit. Parku ka përrenj të shumë si ai i Dhenve , i Gurrës, i Shkafit, etj. Gjithashtu ka dhe burime të shumta si në Okol, Nikgjonaj, etj. Egziston një mrekulli në Theth që e quajnë Ujëvara e Grunasit e cila ka një lartësi mbi 30 m të rrënjës së ujit .Një tjetër ujëvarë në Theth është dhe Ujëvara në Gjeçaj e cila ka nje lartesi mbi 24 m të rrënjës së ujit nga një grykë shkëmbore. Veçoritë e tokave. Parku shtrihet në toka të murme pyjore, mbi të cilat janë të vendosura pyjet e parkut, dhe pjesërisht në tokat livadhore malore, mbi të cilat janë të vendosura kullotat alpine. Në pjesën jugore të parkut është i formuar kanioni i Grunasit rreth 2 km i gjatë, 60 metra i thellë, dhe varion nga 2-3 metra deri në 30-40 m i gjerë. Në Theth ka edhe shumë shpella të famshme si ajo e Harapit dhe Bira e Rrathëve, ku ka liqene nëntokësore dhe galeri e sifone gjigante. Thethi ka edhe 12 mullinj të vegjël dhe një hidrocentral funksional. Në periudhën maj – shtator Thethi vizitohet nga 5000–10.000 turistë të huaj dhe pothuajse të gjithë vizitojnë kanionin e famshëm të Grunasit. Mjedisi-biologjik dhe Flora në Parkun Kombetar Theth Parku është kompleks, me larmi habitatesh dhe tipe vegjetacioni, ku pjesën më të madhe e zënë ato të pyjeve të ahut (Fagus silvatica), por ka dhe formacione shkurrore me mbizotërim të boronicës (Vaccinium myrtilus) apo kullota alpine (Poion alpinae), të cilat bashkëshoqërohen dhe me shkurre xhuxhe dhe të zonave alpine si: (Juniperus communis nana; Juniperus sibrica.), driada tetëpetalshe (Drias octopetala), etj. Në park rriten rreth 1500 lloje bimësh, të cilat përfaqësojnë gati gjysmën e florës së vendit tonë. Nga bimët, rreth 100 lloje janë bimë mjekësore dhe tanifere shumë të dobishme ndërsa rreth 70 lloje bimësh janë të rrezikuara për zhdukje. Nga shoqërimet më të zakonshme të Fagion illyricum janë: Fagetum oxalidosum, Fagetum vaccinosum, Tremuleto-Fageto asperulosum, Fageto-allietosum ursinum, etj. Për t`u vlerësuar janë prania e drurit relikt të tisit (Taxus baccata), brenda katit drunor të pyllit të ahut, megjithëse në ekzemplarë të rrallë, si dhe bimët endemike (Ëulfenia baldacci; Viola dukagjinica; Lilium albanicum.), dhe bimët subendemike (Aquilegia dinarica dhe Teucrium arduin). Në Theth gjendet edhe Gentiana, lulja që përdorte mbreti Ilir Genti në mjekësi. Në parkun e Thethit dallohen 3 kate bimore: Kati i dushkut, shtrihet në lartësi 600-800 m dhe takohet në fundet e shpateve malore si në Fushë të Thethit, Gjelaj, etj. Ndër bimët më të rëndësishme të këtij kati janë: qarri (Quercus ceris), mëlleza (Ostria carpenifolia), shkoza (Crapinus orientalis), frashëri i bardhë (Fraxinus ornus), thana (Cornus mas), etj. Kati i ahut shtrihet në lartësinë 700-1900 m. Si pasojë e kushteve të përshtatshme klimatiko-tokësore të favorshme, pyjet e ahut zënë pjesën më të madhe të parkut. Ndër bimët më të rëndësishme të këtij kati janë: ahu (Fagus silvatica), bredhi i bardhë (Abies alba), panja e malit (Acer pseudoplatanus), etj. Kati i kullotave alpine shtrihet në lartësitë 1900-2300 m mbi nivelin e detit. Ky kat përbëhet nga bimë barishtore dhe pak shkurrëza siç janë : dëllinjat (Juniperus), shelgjet (salix), etj. Ndër bimët më të rëndësishme të këtij kati janë: flokëzi (Poa alpina), pirrgjaksja (Sesleria nitida), bishtpelza (Festuk sulkata), asteri (Aster alpinus), tërfili i alpeve (Trifolium alpestre), thuepule (Lotus cornicultus) etj. Për shkak të largësisë nga zonat e mëdha të banuara, gjendja e pyllit të ahut është përgjithësisht e mirë. Por ka pasur dhe raste të dëmtimit nga zjarri, prerja, etj. Në vende të sheshta me një farë shtrese toke e me lagështi mesatare me PH acid takohet xhufka, vlera ushqyese e së cilës është e dobët dhe kafshët nuk e hanë. Mbulesa bimore e kësaj pjese është e hapur, e ulët dhe relativisht e rrallë, prandaj dhe vlera ekonomike e këtyre kullotave është e pakët. Karakeristike për thepat e Thethit në lartësi mbi 2300 m, mbi nivelin e detit, është dhe prania e kërlekës ose centinaku (Pinus mughus), një lloj pishe në formë shkurreje me gjatësi deri në 3 m. Fauna e parkut është e pasur dhe e larmishme. Ka rreth 20 lloje gjitarësh, 50 lloje shpendësh folenizues, afro 10 lloje zvarranikësh dhe rreth 8 lloje amfibësh. Rëndësi paraqesin gjitarët dhe shpendët e lidhur me pyjet e larta dhe ekosistemet malore e alpine. Ndër gjitarët më të mëdhej të parkut janë: ariu i murrmë (Ursus arctos), ujku (Canis lupus), Rrëqebulli (Lynix lynix), dhia e egër (Rubicapra ribicapra), dhe kaprolli (Capreolus capreolus), etj. Në pyllin e lartë nga shpendët mbizotërojnë kryesisht pjestarët e familjes së Fragillidae (4 lloje), dhe Paridae (4 lloje). Përbërës të tjerë më të rrallë janë elementë tipik të pyllit të lartë si: qukapikët (3 lloje), zvarritësi i drurëve (Sitta europea), etj. Në katin e shkurreve hasim lloje të tjera si: gushkuqi (Erithacus rubecula), mëllenja (Turdus merula), larashi kurrizkuq (Lanus collurio), etj. Gjendja e përgjithshme e habitateve është relativisht e mirë. Pjesëmarrja e popullsisë lokale në menaxhim. Megjithëse në kushte social-ekonomike jo të mira, popullsia vendase mban një qëndrim kritik ndaj çdo ndërhyrjeje apo veprimi, i cili dëmton parkun dhe ka raporte të mira bashkëpunimi me personelin pyjor të zonës. Kjo është rezultat edhe i veprimtarive ndërgjegjësuese të zhvilluar nga shoqata mjedisore vendase dhe të huaja, të cilat vitet e fundit kanë qënë aktive në zonë. Ka prirje për levizje të popullsisë vendase për në zonat fushore, por gjatë verës ata rikthehen për pushime, si dhe kanë filluar të ofrojnë kushte për zhvillimin e turizmit familjar. Në përgjithësi kushtet e jetës në familjet vendase janë të favorshme për një turizëm të rehatshëm dhe të qetë. Habitatet natyrore. Rajoni i Thethit karakterizohet nga një larmi e madhe habitatesh, si pyll ahu, rrobulli dhe shkoze: Livadhe subalpine; Shpate të thepisura gëlqerore e gropa nivale. Përrenj me zallishte e çakëllishte dhe ujë lumi; Shpella e gjysëm shpella. Toka të lagështa dhe toka bujqësore.
