Burimi i Valbones – Ujvara e Rragamit

Burimi i Valbones – Ujvara e Rragamit

Burimi i Valbones – Ujvara e Rragamit

Burimi i Valbones, eshte nje burim natyrore qe krijon njekohesisht edhe nje ujvare terheqese (Ujvara e Rragamit), qe gjendet ne afersi te fshatit Rragam i Shales, ne krye te lugines se Valbones, ne te njejtin drejtim pak a shume me ate te shtegut drejt Thethit.

Burimi i Valbones, eshte nje burim natyrore qe krijon njekohesisht edhe nje ujvare terheqese (Ujvara e Rragamit), qe gjendet ne afersi te fshatit Rragam i Shales, ne krye te lugines se Valbones, ne te njejtin drejtim pak a shume me ate te shtegut drejt Thethit.

Nga ky burim e deri ne derdhjen e tij ne liqenin e Fierzes Lumi i Valbones ka nje gjatesi rreth 50 km, duke u fshehur pergjate lugines se Valbones ne zonen e banuar, e duke u rishfaqur serisht ne lartesine e fshatit Dragobi; duke formuar kanionin atraktiv te Shoshanit e duke u zgjeruar e qetesuar ne zonen e Bujanit, ku bashkohet me Drinin e sebashku furnizojne liqenin artificial te Fierzes.

Burimi i Lumit te Valbones eshte nje tjeter mrekulli e natyres alpine qe duhet vizituar nese shkoni ne Valbone. Shtegu per tek ‘Burimi’ dhe njekohesisht Ujvara e Rragamit fillon pikerisht nga kjo zone, nga fshati Rragam dhe nga ketu ecja e shkalles se lehte/mesme konsiston ne 50-60 min ecje ne nje drejtim, permes pyllit te ahut dhe kalimit te nje disniveli deri ne 200 mt maksimalisht.

Nga bujtinat ne lugine e deri ne Rragam rruga kalon permes gjithe lugines se Valbones, permes shtratit te bardhe te lumit te fshehur ne zonen e Llomit e deri ne Rragam. Rruge e cila mund te behet me kembe ose me automjetet lokale sipas deshires personale te gjithesecilit dhe fitnesit per te perballuar ecjen.

Ne zonen e fshatit Rragam gjenden disa bujtina apo ‘bar’ ne streha te ndertuara krejtesisht prej druri ku mund te shijoni nje kafe apo pije freskuese, se dhe te shikoni nga afer se si banoret kryejne aktivitet e tyre te fshatit sikur koha aty ka ndaluar.

Book in advance to ensure the availability of a professional guide, primarily.

For a more specific request please ask us a quote

Call now for the best offer

English Speaking Phone
00355 69 60 15 771

Send us an email with your details
Reserverations email
info@thethi-guide.com

Kisha e Thethit

Kisha e Thethit

Kisha e Thethit

Kisha e Thethit e ndertuar në vitin 1892, në po të njetin vende dhe e njëta kishe që eshte sot. Kisha është kushtuar me emerin, “Kisha e te Ngjiturit te Zojes në qiell”, fest qe e feston Thethi me bijat (vajzat e martuara te cilat kthehshin, ne daten 15 Gusht tek prinderit me rastin e zbritjes nga bjeshka shendosh e mire).

Ne vitin 1917 u hape shkolla e pare Shqipe nga At’ Shtjefen Gjeçovi.

Një kishë e veçantë dhe e bukur që është ndërtuar në vitin 1892 në po atë vend dhe po ato themele që është edhe sot e kësaj dite. Në periudhën e ndërtimit ngjitur me murin lindor të saj, ka qenë edhe shtëpia ku banonte famullitari i kishës. Duke qenë se banorët e Thethit që nga krijimi i tij kanë qenë katolike, një nga ndërtimet e para ka qënë kisha. Një nga famullitaret më legjendarë jo vetëm për Thethin dhe kishën Katolike, por për të gjithë kulturën shqiptare ka qënë At’ Shtjefen Gjeçovi. Gjeçovi në vitin 1917 hapi shkollën dhe ju mësoi fëmijëve shkrimin dhe k’nim (leximin) e “Gjuhës Shqipe”. Këtë traditë ndoqën edhe priftërinjtë e tjerë të kësaj kishe. Si periudhë hapjeje e kesaj shkolle, nga shteti ne fuqi i asaj periudhe, njihet hapja qe i eshte bere nga At’Marjan Prela ne vitin 1921. Ministri i arsimit të asaj kohe, Ahmet  Zogu, nëpërmjet një urdhëri të brendshëm ka levruar një fond prej 100 frangash ari për arsimimin e fëmijëve të Thethit.

Po në këtë Kishe, por për një kohë më të shkurtër ka sherbyer edhe At’ Daniel Gjeçaj, i cili pas instalimit të rregjimit antifetar komunist u detyrua te braktisë Shqipërinë dhe t’i shërbente asaj nga Italia. At’ Danieli gjatë viteve të Komunizmit mbajti kontakte me të gjithë emigrantët shqiptarë në mërgim. Një nga bashkëpunëtorët e tij ka qenë edhe shkrimtari i madh Martin Camaj, i cili për çdo shkrim përpara se t’a botonte konsultohej me At’ Danielin. Falë bijeve të Thethit me banim në SHBA, kisha sot është rikonstruktuar dhe rikthyer në shërbim te fshatit pasi gjatë rregjimit Komunist ishte dëmtuar duke u bërë qendër shëndetësore dhe shtëpi lindjeje.

Kisha e Thethit në komunizem!

Në vitin 1967 Kisha e Thethit u mbyll perfundimisht, duke i shkateruar kupanielin e kishes ku ishte i vendsur kryqi dhe kambana, e cila ishte autentike dhe e shkrire per kishen e Thethit. Gjatë shkaterrimit është rrezuar kembana dhe eshte thyer, duke dalë jashtë perdorimit.

Gjatë diktaturës kisha u mbyll, duke i ndryshuar destinacionin dhe duke e përdorur si qender shendetsore në shërbim të banorve. Pas viteve ’90 për rindërtimin e saj financuan banorët e Thethit të emigruar në Shetet e Bashkuara të Amerikës. Ndertesa e kishës ka marrë formën e dikurshme, ngrihet mbi luginë dhe rrezaton fuqinë e dashurisë së Zotit për jetën dhe njerzit e tijë. Ndërtimi i përshtatet karakterit të arkitekturës së alpeve. Ndërtesa është e tipit kullë që mbështetet në një kolonë masive ku kulmon kryqi që të fton drjet tij kudo që të jesh në fshat. Pjesa e pasme e kishës vjen në formë gjysëm rrethore, mbuluar po nga një çati rrethore që hyn butë në mënyrë harmonike tek mbulesa e madhe e ndërtesës kryesore.

Book in advance to ensure the availability of a professional guide, primarily.

For a more specific request please ask us a quote

Call now for the best offer

English Speaking Phone
00355 69 60 15 771

Send us an email with your details
Reserverations email
info@thethi-guide.com

Fauna ne Theth

Fauna ne Theth

Fauna e eger qe gjendet ne Theth

Fauna e parkut është e pasur dhe e larmishme. Aty mund të gjesh rreth 20 lloje gjitarësh, 50 lloje shpendësh folenizues, afro 10 lloje zvarranikësh dhe rreth 8 lloje amfibësh.

Fauna e parkut të Thethit, është e pasur dhe shum e larmishme. Në Parkun Kombëtar të Thethit mund të gjesh rreth 20 lloje gjitarësh, 50-të lloje shpendësh folenizues, afro 10 lloje zvarranikësh dhe rreth 8-të lloje amfibësh. Rëndësi paraqesin gjitarët dhe shpendët e lidhur me pyjet e  larta dhe ekosistemet malore e alpine. Ndër gjitarët më të mëdhej të parkut janë: ariu i murrmë (Ursus arctos), ujku (Canis lupus), Rrëqebulli (Lynix lynix), dhia e egër (Rubicapra ribicapra), dhe kaprolli (Capreolus capreolus), etj.      

Në pyllin e lartë nga shpendët mbizotërojnë kryesisht pjestarët e familjes së Fragillidae (4 lloje), dhe Paridae (4 lloje). Përbërës të tjerë më të rrallë janë elementë tipik të pyllit të lartë si: qukapikët (3 lloje), zvarritësi i drurëve (Sitta europea), etj.

Në katin e shkurreve hasim lloje të tjera si: gushkuqi (Erithacus rubecula), mëllenja (Turdus merula), larashi kurrizkuq (Lanus collurio), etj. Gjendja e përgjithshme e habitateve është relativisht e mirë.

Book in advance to ensure the availability of a professional guide, primarily.

For a more specific request please ask us a quote

Call now for the best offer

English Speaking Phone
00355 69 60 15 771

Send us an email with your details
Reserverations email
info@thethi-guide.com

Zakonet vendase, mitet dhe legjendat

Zakonet vendase, mitet dhe legjendat

Until recently the mountain regions of northern Albania were isolated not only in terms of geography and communication. In matters of jurisprudence, too, the region was literally a law to itself. Ottoman jurisdiction never prevailed here. Instead, the Code of Lekë Dukagjin was in general use, a set of traditional laws passed on from one generation to another and not codified, written down and printed until 1933. The laws of the Kanun of the mountains are still perpetuated and partially observed by the local populace today. The 12 chapters of the code cover all key areas of life, including marriage, transfer of property, honor, and criminal law. The legal framework is based on the concepts of family honor and breaches thereof. The patriarchal social structure gives the head of the family extensive powers and authority that include the imposition of punishments. The Kanun reflects the austere, ethnic reality of the mountain dwellers, aspects of which are still occasionally visible to visitors even today. It is thought many customs possibly have pre-Christian roots, demonstrating the ancient origins of some elements of the Kanun.
Myths and legends were once part of an oral tradition, performed by singers to the accompaniment of the lahuta, a one-stringed musical instrument, and adapted textually to suit the occasion. Although mostly unable to read or write, the singers could recite thousands of verses by heart. Perhaps the best known is the Këngë Kreshnikësh cycle, which recounts the heroic deeds of Gjeto Basho Mujo and his younger brother Halili in the frontier lands occupied by Austria-Hungary, the southern Slavs and the Ottoman Empire. Similar to Homer’s epic poems, the tales are probably based on historic events (in this case dating from the seventeenth and eighteenth centuries), which over time have been the subject of fanciful embellishment. This is evident, for example, in the most recent songs, where Mujo appears as a sort of demi-god with the powers to summon to his aid the three ores (derived from the Greek ‘Horai’, literally ‘Hours’).
The zanes are still present in northern Albanian folklore, appearing in various guises depending on the region. The zana of Nikaj was dark; that of Shala was said to be mail; one feature they all had in common was the fact they lived in the mountains or in caves.
The moon also played an important role in everyday life. Sowing was timed to coincide with a waning moon, which was also the best period for cutting hair (if premature grayness was to be avoided). Full moons were a time for marriage since this was auspicious for starting a family.
The Franciscan friar Shtjefën Gjeçovi (1874-1929) not only collected the epic verse of the mountains of Albania; he also codified the Kanun, which until that time existed only as an oral tradition, thereby rescuing these works for posterity.

Qafa e Valbonës

Nje nga atraksionet me kryesore te Valbones ngelet lidhja e saj me luginen e Thethit permes qafes me te njejtin emer, Qafa e Valbones.  Nje shteg epik per krejt Alpet Shqiptare i kerkuar dhe pershkuar nga shume udhetare shqipetar e te huaj cdo sezon.

Kalimi Valbonë – Theth

Thethi TrailNje nga atraksionet me kryesore te Valbones ngelet lidhja e saj me luginen e Thethit permes qafes me te njejtin emer, Qafa e Valbones.  Nje shteg epik per krejt Alpet Shqiptare i kerkuar dhe pershkuar nga shume udhetare shqipetar e te huaj cdo sezon.

Qafa malore qe lidh Thethin me Valbonë e merr emrin nga kjo e fundit, Qafa e Valbonës e vendosur në një lartësi 1759 mt, mbi nivelin e detit e rrethuar nga maja të tjera me të larta si maja e Alisë, maja e Hekurave etj.

Shtegu i kalimit këmbesor fillon egzaktesisht në lagjen Gjelaj, në fshatin Rragam i Shalës, në pjesen e siperme të lugines së Valbonës dhe konsiston ne 9.5 km shteg nga kjo pikë e deri ne Gjelaj e Thethit (fundi shtegut te shenuar me viza bardh e kuq).

Kalimi i Qafës mund të bëhet nga të dyja krahet, Valbonë – Theth apo Theth – Valbonë. Ajo që duhet thenë ështe se nëse e filloni ecjen nga Valbona ky itinerare ështe më i lehtë për tu pershkruar. Kjo pasi ka një disnivel më të vogel për të pershkuar (rreth 630 mt) nderkohe qe disniveli nese fillohet nga Thethi eshte rreth 850 mt nga Thethi në qafë.

Ecja drejt Qafes se Valbones mund te filloje nga bujtina në luginë apo nga fillimi i shtegut në Gjelaj të Valbones ose Gjelaj të Thethit. Për të kursyer kohë mund të sigurohet një transferte lokale nga bujtina deri në fillimin e shtegut të shënuar.

Qafa e Valbones mund te arrihet në 2.5 – 3 orë, bashke me ndalesat, nga cilido krah që ta nisesh ecjen tënde.

Në total ky shteg merr 6-7 ore ecje në total.

Niveli i veshtiresise: Moderate

Burimi i Valbones

Gjate ngjitjes së shtegut për në Qafën e Valbonës, pas rreth një ore ngjitje e nje niveli të moderuar veshtiresie, do te arrijme vend-ndalesën e pare të pushimit, prane Simoni Kafe, ku gjendet dhe burimi kryesorë i lumit të Valbonës. Ky burim gjendet ne lartesine 1528 mt, nuk shterron asnjehere, dimer as verë, ku furnizon edhe Ujvarën e Valbonës, në Rragam vetem pak metra me poshte në nivel.

Ky burim sherben si vend pushimi për ecjen tuaj malore që e bejne kalimin e Qafës së Valbonës dhe për të rimbushur ujë gjithashtu. Edhe nga krahu tjeter i Parkut Kombetar te Thethit gjendet një burim tjeter qe sherben gjithashtu si vend-pushimi dhe rimbushje e ujit. Kjo lehteson peshen dhe sasine e ujit qe çdo person duhet të ketë me vete gjatë kësaj ecjeje malore.

Book in advance to ensure the availability of a professional guide, primarily.

For a more specific request please ask us a quote

Call now for the best offer

English Speaking Phone
00355 69 60 15 771

Send us an email with your details
Reserverations email
info@thethi-guide.com

Historia e Popullsisë së Thethit

Historia e Popullsisë së Thethit

Thethi për herë të parë në dokumenta del në vitin 1485, me emrin  Fusha dhe kishte  7 shtëpi “Defteri i rregjistrit të Sanxhakut të Shkodrës i vitit  1485, vellimi I-rë, botim i 1974,fq.150” Në vitin 1987 kishte 147 shtëpi me 1300 banorë; dhe në vitin 2000 numërohen 74 shtëpi me 650 banorë.

Në Theth mund t’i gëzohesh jo vetëm natyrës së bukur, por edhe historisë, zakoneve, dhe mënyrës së jetesës, sa të vështire aq edhe fisnike.

Të huajt befasohen nga forca, karakteri, dashamirësia, sinqeriteti dhe ëmbëlsia e këtyre malësorëve që trashëgojnë forcën nga të parët, integrimin, socializimin nga etja për të qenë një popull i barabartë mes popujve. Ata tejçojnë  pasuri shpirtërore tek çdo turist që viziton zonën e tyre të dashur. Legjendat dhe gojëdhënat janë ruajtur dhe përcjellur brez pas brezi në këtë luginë kaq të jashtëzakonshme me të panjohurat mistike që fsheh ndër shekuj. 

Me interes te veçantë vrojtohen edhe kostumet tradicionale të Thethit, të veçanta për nga menyra e ndërtimit. Xhubleta shumëvjeçare e stolisur bukur nga duart e grave të Thethit, përçon fisnikëri në trupat si selvi të grave dhe vajzave Thethiane. Po kaq interesante dhe e bukur është edhe veshja elegante e burrave dhe djemve të Thethit që janë tirqit me xhamadanin e burrave kreshnikë të kësaj malesie, që tingëllon si legjendare. Pothuajse të gjithë të rinjtë e Thethit janë me arsim të mesëm dhe një pjesë e konsiderueshme e tyre me arsim të larte dhe me tituj shkencorë në Universitetet e vendit dhe ato të huaja.